تحلیل اقتصادی عقود مضاربه و مشارکت در چارچوب بانکداری اسلامی نابرابری اطلاعاتی وکاهش کارآیی

نویسندگان

محمود باقری

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مصطفی بستانی

دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق تجاری و اقتصادی بین المللی دانشگاه تهران.

چکیده

با گذشت نزدیک به نیم قرن از آغاز فعالیت بانکداری اسلامی، شاید امروز زمان مناسبی برای ارزیابی عملکرد این نظام باشد. در مدل فعلی بانکداری اسلامی، برای حذف بهره ی بانکی و دوری از شبهه ی شرعی ربا، ایده ی مشارکت در سود و زیان مطرح شده و برای اجرای این ایده، از دو عقد مدنی مضاربه و مشارکت استفاده می شود. این تغییر و تحولات که در بی اعتنایی به کارکرد نظام اقتصادی و پولی مدرن و نقش بان ک ها در این نظام صورت گرفته، برای این دو عقد مدنیِ متعلق به نظم اقتصادی قدیم، وظیفه ای در نظر گرفته که تحمل آن از عهده ی توانایی ها و ظرفیت این عقود خارج است. به باور بسیاری از طرف داران اقتصاد اسلامی، این مدل نتوانسته در عمل موفق شود و اصول مبنایی خود را به اجرا درآورد. در این تحقیق تلاش می کنیم علل این ناکامی را با استفاده از ادبیات تحلیل اقتصادی حقوق جست وجو نماییم. an economic analysis of mozarbeh and mosharekat contracts in islamic banking: the imbalance of information and ensuing injustice abstract   after half century from the launch of islamic banking, it is now the right time to evaluate and assess this method of finance and banking in the light of economic analysis and theories of justice.  in the current model of islamic banking which is based on the elimination of interest and avoidance of reba , the sharing of profit and loss is the cornerstone of islamic banking. however, both in practice and theory the application of the above contractual frameworks to modern financial and economic conditions faces challenges.  while in a world where there was no money on credit, corporations or securities, the use of above contract forms between parties with equal information and bargaining power would not lead to any major injustice, the use of the same contracts in a modern financial world which is based on financial credit, corporations and securities has lead to injustices in the allocation of the losses and profits of financial transactions.  this failure to achieve justice has been proved both by the practical record of islamic banking and also as a result of theoretical analyses.   keywords: mozarbeh , mosharekat , islamic banking, profit-loss sharing system, economic analysis of law, imbalanced information, efficiency.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مسئولیت بانک‌ها در عقود مشارکتی(مشارکت مدنی و مضاربه)

میزان مسئولیت بانک­ها در عقود مشارکتی به عنوان شریک تسهیلات گیرنده یکی از مهم­ترین سوالات روز جامعه حقوقی کشور است. امروزه بانک­ها سعی می­نماید تا ریسک خود در امور بانکی را با وضع شروط نافی مسئولیت در دو قالب قراردادی و عملیاتی(غیر قراردادی) کاهش دهند. در میان عقود مختلف بانکی، عقود مشارکتی و مشخصا عقد مضاربه و مشارکت مدنی که برخلاف عقود مبادله­ای، بحث مسئولیت بانک تسهیلات دهنده اهمیت بالایی دا...

متن کامل

بطلان شرط ضمان در قرارداد مضاربه بانکی در بانکداری اسلامی

یکی از عقود بانکی که هم در ناحیه تخصیص و هم تجهیز منابع بسیار مورد توجه قرار گرفته است، عقد مضاربه می‌باشد و از آنجا که عاملامین بوده و ادعایا و مبنی بر نابودی سرمایه بدون افراط و تفریط، پذیرفته شده و در سود و زیان شریک عامل است، در نتیجه این عقد از نظر اقتصادی در عملیات بانکی توجیه اقتصادی نخواهد داشت.به همین دلیل محققین اسلامی برای حل این معضل که هم بتوانند عقد مضاربه را در عقود بانکی در بانک...

متن کامل

تحلیل تطبیقی ریسک در بانکداری متعارف و بانکداری بدون ربا در قالب عقود اسلامی

بانک ها به عنوان بزرگ ترین واسطه های مالی، تجهیز و تخصیص منابع را که فعالیت اصلی آن هاست، انجام می دهند. این فعالیت به صورت طبیعی بانک را با ریسک هایی مواجه می کند، بنابراین بانک ها از راه های گوناگون در صدد پیشگیری یا انتقال ریسک ها بوده و یا در پی اقدامات بازدارنده هستند. بانک های اسلامی نیز به عنوان جایگزین بانک های متعارف در کشورهای اسلامی، با ریسک های متداول بانکداری روبه رو هستند. با توجه...

متن کامل

تحلیل حقوقی و اقتصادی سود معین در مضاربه بانکی

یکی از ویژگی‌های اساسی عقد مضاربه اشاعه طرفین در سود و زیان حاصل از فعالیت تجاری است، به‌ نحوی که هر کدام از آنها به نسبتی که در ابتدای عقد بر آن توافق می‌کنند، در سود به‌دست‌آمده شریک باشند و عامل به عنوان امین مالک تمام تلاش خویش را به کار بندد تا سرمایه وی را در عملیاتی سودآور به کار گیرد. این نوشته در پی آن است تا با تأکید بر رویه عملی بانک‌ها، مباحث تحلیل اقتصادی حقوق و نیز رویه قضایی، وضع...

متن کامل

مدل نظری حل مشکل کژگزینی در عقود مشارکتی بانکداری اسلامی

عقود مشارکتی از ابزارهای مهم تأمین مالی در  بانکداری اسلامی هستند.  در این عقود با توجه به اینکه بانک چه نوع قراردادی با مشتری می‌بندد، سهم‌بری متفاوتی در قرارداد ذکر می‌شود؛ ولی در مجموع همانند الگوی مدیر - عامل انجام یک فعالیت اقتصادی به مشتری واگذار می‌گردد. در  مقاله پیش رو کوشش شده است الگوی نظری برای عقود مشارکتی در قالب الگوی مدیر- عامل از نظریه بازی‌ها در شرایط اطلاعات نامتقارن و در حا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تحقیقات حقوقی

جلد ۱۷، شماره ۶۷، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023